Alexander De Croo en Hilde Vautmans leggen uit waarom België besliste om voor 25 miljoen euro aan projecten met de Congolese regering stop te zetten.

Wie ooit in Congo is geweest, kan moeilijk anders dan het land en vooral de Congolezen graag zien. Het is een prachtig land met adembenemende natuur en een warme en enthousiaste bevolking. Maar jammer genoeg is het vandaag ook het toneel van vreselijk geweld, humanitaire crises en politieke stilstand met een hoge menselijke kostprijs.

Na twee termijnen liep op 19 december 2016 het politiek mandaat van president Joseph Kabila af. In plaats van een democratische transitie te organiseren en de Congolezen via geloofwaardige verkiezingen een opvolger te laten kiezen, hield de president de politieke macht in handen. Pas na internationale druk en bemiddeling van de Congolese bisschoppenconferentie sloten president en oppositie het Sylvesterakkoord: nog voor het einde van 2017 zouden er democratische verkiezingen komen. Ook die deadline is intussen verstreken.

Solidariteit

In plaats van verkiezingen kregen de Congolezen geweld. Manifestanten die vreedzaam opkomen voor hun politieke rechten, krijgen de Congolese ordediensten tegenover zich. De VN stelden vorig jaar een sterke toename vast van het aantal mensenrechtenschendingen. Intussen verslechtert ook de humanitaire situatie. Naar schatting 5.500 Congolezen ontvluchten elke dag hun thuis op zoek naar een veilige plek. Meer dan 4,1 miljoen mensen zijn binnen Congo op de dool, het is de grootste groep van interne vluchtelingen in heel Afrika. Volgens de VN hebben vandaag meer dan 13 miljoen Congolezen nood aan humanitaire hulp en bescherming. Dat is ruim zes miljoen meer dan een jaar geleden, bijna een verdubbeling. Als er niets verandert, zal hun aantal dit jaar alleen maar toenemen.

Onze boodschap is duidelijk: mshikamano. Dat is Swahili voor solidariteit. De Belgische regering besliste om in totaal voor 25 miljoen euro aan projecten met de Congolese regering stop te zetten. Maar die middelen zijn niet verloren voor de Congolezen. We willen solidair blijven met de Congolese bevolking en laten hen niet in de steek. In plaats van naar de regering zullen ze gaan naar humanitaire hulp, initiatieven van Belgische ngo's in Congo en een versterking van het lokale middenveld.

Ook het Europees Parlement denkt er zo over en vindt het van fundamenteel belang dat het werk van ngo's en mensenrechtenactivisten voldoende steun blijft krijgen. Alleen zo kunnen de Congolezen hun mensenrechten beter afdwingen, gaande van het recht op vreedzaam protest tot het recht op onderwijs van de jonge bevolking.

Realistisch budget

De gewone Congolezen hebben ook recht op geloofwaardige en eerlijke verkiezingen. Volgens de laatste kalender - al durft die regelmatig te veranderen - zouden er verkiezingen komen op 23 december 2018. Maar de ervaring van de voorbije maanden en jaren voedt eerder ons ongeloof in die verkiezingskalender dan de hoop op een correcte uitvoering ervan. Europa en de Europese landen moeten hun invloed blijven aanwenden zodat deze verkiezingen ook daadwerkelijk zullen plaatsvinden. Iedereen moet zich daarbij kunnen kandidaat stellen en de stem van alle Congolezen moet worden gehoord.

Het is slechts na geloofwaardige verkiezingen dat Congo echt een nieuwe start kan nemen. Het lot van de Congolezen moet opnieuw centraal staan en niet langer het wedervaren van hun leiders. En ja, we moeten bereid zijn om daarvoor de nodige steun te geven - financieel, technisch en logistiek. Uiteraard moeten we daarvoor de nodige voorwaarden vooropstellen. Zo kan er slechts sprake zijn van onze steun als er behalve een geloofwaardige verkiezingskalender ook een realistisch verkiezingsbudget is en de fundamentele rechten en vrijheden van alle politieke partijen en ngo's gerespecteerd zijn.

We mogen Congo en de Congolezen niet loslaten, ook al sturen sommigen - ook in Congo zelf - aan op een breuk. Een internationaal isolement van Congo zou het slechtste zijn wat er voor de gewone Congolezen kan gebeuren. Ons land heeft daarin - of we dat nu willen of niet - een bijzondere rol te spelen. Samen met de Afrikaanse Unie, de Verenigde Naties en alle andere internationale partners moeten we blijven proberen om het pad te effenen naar een democratische transitie via vrije, veilige en democratische verkiezingen. Dat zou het mooiste geschenk zijn dat we de Congolese bevolking dit jaar kunnen geven.