Afwegen van maatregelen na stemming resolutie voedselzekerheid

De noodzaak om Oekraïne te helpen, is duidelijk. De europarlementsleden stemden donderdag in het algemeen pro de steunmaatregelen voor de voedselzekerheid in Europa. Toch staan de neuzen niet volledig in dezelfde richting. Vautmans reageert alvast positief op de stemming.

Naast de tevreden reactie van Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) op het actieplan, reageerden ook verscheidene europarlementsleden op de steunmaatregelen naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne. Ondertussen werd met een meerderheid pro gestemd voor de noodzaak van een EU-actieplan om de voedselzekerheid binnen en buiten de EU te waarborgen.

Hilde Vautmans (Open Vld, Renew Europe): ‘Deze crisis kan een kantelpunt betekenen voor onze Europese landbouw’

Ik ben heel blij met het feit dat het debat er snel was, want Poetins oorlog raakt eenieder van ons en zeker de landbouwsector. Als je kijkt naar de cijfers zijn we immers erg afhankelijk van Oekraïne en Rusland. Rusland en Oekraïne zijn samen goed voor 30% van de wereldhandel in tarwe, 32% in gerst, 17% in maïs en meer dan 50% van de zonnebloemolie en -zaden. Het is niet voor niets dat Oekraïne de graanschuur van Europa wordt genoemd. In de eerste fase, na 24 februari, waren we in de EU bezig geweest hoe we de veiligheid konden bewaken en Oekraïne konden ondersteunen, maar ik voelde onmiddellijk dat dit een enorme impact heeft op onze landbouw en de prijzen.

Stijgende prijzen

Door het exportverbod van kunstmeststoffen stegen de prijzen enorm. Rusland is de grootste exporteur van die kunstmeststoffen. Waar ze voor deze crisis 200 euro per ton kostten, is dat vandaag 1.000 euro per ton. Dat is een vervijfvoudiging! Ook de graanprijzen stegen, omdat het de grens niet meer over geraakt. Ik sprak een landbouwer die 9.000 euro meer moest betalen voor zijn 3 silo’s graan voor veevoer. De Oekraïense boer kan nu moeilijk zaaien, terwijl het voorjaarswerk nu op volle toeren zou moeten draaien. Ze riskeren werkelijk hun leven. Naar schatting zou slechts de helft van de landbouwgronden ingezaaid kunnen worden. Als Oekraïne ook geen oogst zal hebben zal de impact van de prijzen nog vergroten. Ik sprak met een leverancier van veevoeder, die enkel nog voor vaste klanten leveren, en niet meer voor nieuwe of occasionele klanten. Ze voelen immers dat ze niet kunnen voldoen aan de vraag. We moeten er dus alles aan doen om het zaaiseizoen in Oekraïne te garanderen, of de gevolgen op lange termijn zijn niet te overzien.

Voedselzekerheid prioriteit

Je voelt dat voor het eerst in naoorlogse periode de voedselzekerheid onder druk komt. De EU is onder andere ontstaan na de Tweede Wereldoorlog om aan de nood aan voedsel te voldoen, landbouw was dus een van de stichtende pijlers. Toen ging 70% van het budget nog naar landbouw. Onze voedselzekerheid moet nu zeker prioriteit worden.

Inzetten op meerdere factoren

Dat moet gebeuren door zelfstandiger te worden. We moeten minder afhankelijk zijn van import van Rusland, en meer zelfbedruipend in een aantal strategische sectoren. Ten tweede moeten er financiële middelen vrijkomen om de getroffen sectoren te ondersteunen. Als we willen dat de boer voortploegt, zijn er financiële middelen nodig. Poetin kan immers terugslaan met een boycot, dat hebben we uit het verleden geleerd met onze Belgische peren.

Met betrekking tot meststoffen zijn we heel duidelijk: de Commissie moet de limieten voor het gebruik van stikstof uit dierlijke mest verhogen in overeenstemming met de mestlimieten. Zo kunnen we dierlijke mest gebruiken als alternatief. Dat is echter niet voldoende om het op te vangen. We gaan nog innovatie toelaten om onze velden te bemesten. Daar heb ik hard voor gevochten. Bemesting is dan ook cruciaal binnen onze sector. Zonder meststoffen zouden onze oogsten halveren. Daarnaast ben ik ervan overtuigd dat de nationale strategische plannen herbekeken moeten worden. De wetgeving van Boer tot Bord moet onderworpen worden aan een effectenbeoordeling. Europa zegt bovendien ook dat onbeteelde percelen nu bezaaid mogen worden. Hier stem ik zeker mee in, want in deze tijden moet voedselvoorziening onze eerste prioriteit zijn. We moeten vechten voor onze boeren, nu het nog kan.

Voor alle sectoren

Voedselzekerheid moet echt topprioriteit worden. De varkenssector wordt zelfs met naam benoemd. Voedselbevoorrading mag geen concept worden in oorlogsvoering. Dat mag ons geen parten spelen in de onderhandelingen met Poetin want dat is misschien zijn doel: we willen niet dat het een wapen wordt om ons te dwingen stappen te zetten die we niet willen zetten.

Om het steunpakket voor België van Europa goed te spenderen, is het nodig om samen te zitten met alle sectoren. Met goed boerenverstand zullen we nadenken waar het geld het meest nodig is. Ik denk dat de wetgeving rond kunstmest als eerste moeten aanpakken, en ten tweede de tarweprijzen. Als de veevoeders zo onder druk komen te staan, moet dat herbekeken worden. Er verdwenen voor de crisis al 1.000 landbouwbedrijven per dag. Met deze crisis ben ik bevreesd voor de cijfers.

Tevreden met stemming
Ik ben enorm tevreden met de stemming van gisteren. Dit geeft een duidelijk signaal aan onze landbouwers in Europa: we zien hen, we staan achter hen én we steunen hen. Met extra financiële maatregelen en met extra beweegruimte in het beleid. Deze crisis kan een kantelpunt betekenen voor onze Europese landbouw, het is aan de beleidsmakers om dit kantelpunt aan te grijpen en ons huidig landbouwbeleid grondig te herzien. Het belang van onze boeren is meer dan ooit duidelijk geworden. We moeten trots zijn op onze landbouw, en we moeten er kost wat kost voor zorgen dat boeren kunnen blijven boeren.

Gepubliceerd in Landbouwleven op 25/03/2022.