Rechtsstaatmechanisme moet worden toegepast

Straatsburg – Het Europees Hof van Justitie besliste zonet over de legaliteit van het nieuwe conditionaliteitsmechanisme dat gebruikt kan worden tegen lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen en zo het EU-budget in gevaar brengen. Zo bevestigt het Hof de wettigheid van het mechanisme en heeft de Europese Commissie geen enkele reden meer om het niet toe te passen. Het verzoek tot nietigverklaring werd op 11 maart 2021 ingeleid door Polen en Hongarije en werd nu dus afgewezen.
 
Europarlementslid en plaatsvervangend lid van de Commissie Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse zaken (LIBE) reageert: « Het is zeer goed nieuws dat het EU-Hof de legaliteit van het mechanisme bevestigt. Dit is een overwinning voor ons Parlement. Wij hebben voor dit mechanisme gevochten.  Het is een nederlaag voor Orban, Morawieckzy en alle anderen die de rechtsstaat willen ondermijnen. Vandaag zegeviert onze democratie en de rechtsstaat! De tijd is op voor degenen die profiteren van het geld van de EU-belastingbetaler, terwijl zij de waarden waarop onze Unie is gegrondvest, naast zich neerleggen. Europa is geen Unie van profijt en cherry picking, maar één van waarden en normen. Het mechanisme moet nu in het belang van onze rechtsstaat worden toegepast. Geen Europese waarden en normen? Geen Europees geld!
 
De Europese Commissie weigert ondertussen al meer dan een jaar om het mechanisme in te zetten, terwijl het haar verplichting is. Het mechanisme trad op 1 januari 2021 in werking en vandaag werd deze nog steeds niet toegepast, ook niet sinds de laatste resolutie waarin het Europees Parlement opriep om dit wel te doen vóór 1 juni 2021. Ondertussen is deze deadline al maanden verstreken. Het EP heeft dan ook in oktober de Commissie voor het Europees Hof van Justitie gedaagd wegens het niet nakomen van haar wettelijke verplichtingen. De onwil die de Commissie nog steeds toont, getuigt werkelijk van grove nalatigheid. De Commissie is verantwoordelijk om na te gaan of de regels worden nageleefd en moet ook procedures opstarten en maatregelen nemen daar waar de EU-begroting in gedrang komt.
 
In het geval van Hongarije bijvoorbeeld had men het mechanisme al lang moeten toepassen. In tegenstelling daarvan gaan ze mee in de vertragingsspelletjes van Orban om de toepassing ervan over de nationale verkiezingen in het land te lichten en gaat de Commissie plots overbodige richtlijnen uitwerken. De situatie is klaar en duidelijk: er moet nu iets gebeuren, niet morgen. De beslissing van het Hof waarin het van oordeel is dat het mechanisme wel legaal is, bevestigt dit nogmaals. Nu zijn de excuses van de Europese Commissie op. Wij herhalen dan ook onze eis van onmiddellijke toepassing van de verordening betreffende de rechtsstaat, een van de belangrijkste verwezenlijkingen en prioriteiten van ons, liberalen”, besluit Vautmans.
 
Achtergrond
De verordening betreffende begrotingsvoorwaarden moet voorkomen dat EU-middelen worden misbruikt door nationale regeringen die de rechtsstaat schenden. De verordening is op 1 januari 2021 in werking getreden. Sinds 1 januari kan de Europese Commissie bij een schending van de beginselen van de rechtsstaat ook optreden op basis van het conditionaliteitsregime ter bescherming van de EU-begroting. Ze kan dan passende maatregelen nemen, zoals het bevriezen of schorsen van fondsen, indien deze schending voldoende rechtstreekse gevolgen heeft of dreigen te hebben voor het goed financieel beheer van de EU-begroting of de bescherming van de financiële belangen van de Unie. De Commissie maakt dan een schriftelijke kennisgeving aan de betrokken lidstaat en brengt het Europees Parlement en de Raad op de hoogte. Nadien is het aan de desbetreffende lidstaat om Commissie op de hoogte te brengen van aanvullende informatie en opmerkingen over de bevindingen van de Commissie. Indien de lidstaat zich niet herstelt of aanpast dient de Commissie een uitvoeringsbesluit in bij Raad. Deze laatste stelt dit besluit na 1 maand vast met een gekwalificeerde meerderheid.