Tijd om Europa opnieuw op de kaart te zetten

De Duitse poging om een internationale vredesmacht in het grensgebied tussen Turkije en Syrië op te zetten, werd ongegeneerd door Rusland afgeschoten. Poetin moet zich de afgelopen week in de handen gewreven hebben. Europa is gedegradeerd tot toeschouwer terwijl het zelf alles te verliezen heeft bij een voortdurende Syrische burgeroorlog. Of correcter: we hebben onszelf gedegradeerd tot toeschouwer; en lang niet alleen in dit Syrische conflict. Europa schuilt nu al sinds WO II gemakzuchtig onder de Amerikaanse militaire paraplu. Terwijl het in de sterren geschreven stond dat Trump ons op een dag zou laten zitten. De Amerikaanse president heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij zijn militaire aanwezigheid in het Midden-Oosten zou terugdringen. Dat hij niet langer Amerikaanse levens en Amerikaans geld op het spel wilde zetten om de Europese veiligheid te garanderen. Europa wist dus dat het vroeg of laat militair autonoom moest worden. Maar dat het zo vroeg zou zijn, hadden we niet zien aankomen. En daarom zitten we nu met de gebakken peren. 

Er is nog steeds geen gemeenschappelijk buitenlands beleid, geen Europese defensie-unie of Europese FBI. Sinds de functie van Hoge Vertegenwoordiger voor Europees buitenlandbeleid in 1999 in het leven werd geroepen, hebben de nationale regeringsleiders welgeteld nul (!) keer een formeel mandaat gegeven om effectief te ageren. ‘Europol’ is niet meer dan een administratieve postbus die informatie tussen de lidstaten uitwisselt. En de Europese defensie-unie is op dit moment niet meer dan een hoop papier in één van de vele schuiven van de Europese Commissie. Europa is op vlak van buitenlands beleid en militaire veiligheid een papieren tijger. 

De afgelopen twee weken zijn een harde les voor Europa. Dat we zelf de koers van conflicten in ons nabuurschap moeten bepalen, om ze in ons voordeel te beslechten. Dat we niet moeten vertrouwen op andere grootmachten, maar er zelf een moeten worden. De idee van kersvers Commissievoorzitter Ursula von der Leyen om van haar team een “geopolitieke Commissie” te maken, komt daarom geen moment te vroeg. Het wordt hoog tijd om Europa meer bevoegdheden en middelen te geven zodat het zijn internationale rol ten volle kan spelen. Europa moet tanden krijgen. Niet om meteen te gaan bijten, maar net om ons belangrijkste talent – de diplomatie – kracht bij te zetten. Het is nu of nooit. Slagen we hier niet in, dan hebben we de boot van de 21e eeuw voorgoed gemist.